بررسی تغذیه برگ برهان بر تخمیر، تولید گاز، هضم‌پذیری و جمعیت پروتوزوای شکمبه شتر تک کوهانه

سابقه و هدف: برهان گیاهی از تیره‌ی بقولات بوده؛ بومی آفریقا، آسیا، بخش هایی از امریکا و استرالیا است و در ایران در استان‏های خوزستان، بوشهر، فارس و هرمزگان کاشته می‏شود. برگ، غلاف و گل برهان برای نشخوارکنندگان خوراک‏هایی با ارزش هستند. بنابراین این آزمایش به منظور بررسی میزان تولید گاز، قابلیت هضم آزمایشگاهی و تعداد پروتوزوآ در شتر تک کوهانه تغذیه شده با جیره های حاوی برگ برهان جهت امکان جایگزینی آن حتی تا 100 درصد جایگزین یونجه انجام گرفت. مواد و روش‌ها: در این آزمایش برگ‌ های برهان از ملاثانی اهواز جمع آوری گردید. چهار شتر تک کوهانه 5 ساله با وزن25±300 کیلوگرم از نژاد عربی انتخاب شدند و به مدت 1 ماه با جیره‌ای با نسبت 60 درصد باگاس و 40 درصد یونجه (جیره‌ی بدون برگ برهان) و جیره‌ی حاوی برگ برهان (100 درصد جایگزین یونجه) که هر جیره دو تکرار داشت برای یک دوره‌‌ی یک ماهه تغذیه شدند. در پایان دوره‌ی آزمایش از شترهای تغذیه شده با جیره‌های آزمایشی مایع شکمبه گرفته شد و شمارش تعداد پروتوزوآ، تولید گاز و قابلیت هضم آزمایشگاهی ماده فیبری و پروتئینی انجام گردید. یافته‌ها:بر اساس نتایج، هیچ‌گونه پروتوزوآیی در مایع شکمبه شترهای تغذیه شده با جیره‌های آزمایشی مشاهده نشد. تفاوت معنی-داری در پتانسیل تولید گاز و نرخ تولید مربوط به شترهای تغذیه شده با جیره های آزمایشی مشاهده شد (05/0>(P. پتانسیل تولید گاز باگاس و کنجاله سویا در شترهای تغذیه شده با جیره حاوی برهان بیشتر از جیره بدون برهان بود. فراسنجه‌های تخمیری مربوط به باگاس از جمله ماده‌ی آلی واقعاً هضم شده و توده‌ی میکروبی در شترهای تغذیه شده با جیره حاوی برهان بیش از جیره بدون برهان بود (05/0>P )، همچنین راندمان سنتز توده‌ی میکروبی جیره برهان کمتر از جیره بدون برهان بود (05/0>P ). مقدار عامل تفکیک مربوط به جیره بدون برهان ( 10/10میلی گرم بر میلی لیتر) بالاتر از جیره حاوی برگ برهان (81/8 میلی گرم بر میلی لیتر) به دست آمد. همچنین فراسنجه‌های تخمیری مربوط به کنجاله سویا شامل ماده‌ی آلی واقعاً هضم‌شده، توده‌ی میکروبی و راندمان سنتز توده‌ی میکروبی در جیره بدون برهان بیشتر از جیره حاوی برهان بود (05/0>P). عامل تفکیک نیز در گروه برهان و بدون برهان اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند (05/0 نتیجه‌گیری کلی: بر اساس نتایج، هیچ گونه پروتوزوآیی در مایع شکمبه شترهای تغذیه شده با جیره های بدون برهان و حاوی برگ برهان مشاهده نشد و با جایگزین کردن 100 درصد برگ برهان به جای یونجه، پتانسیل تولید گاز در شترهای تغذیه شده با جیره آزمایشی نسبت به جیره‌ی بدون برهان بیشتر بوده است، همچنین قابلیت هضم ماده‌ی خشک و الیاف نامحلول در شوینده ی خنثی و اسیدی باگاس در دام ها تفاوت معنی‌داری نداشتند، بنابراین می توان آنرا در جیره‌ی شتر تک‌کوهانه استفاده کرد.